Menu
X
+
+
+
+
+
+
X

Skuteczny sposób na wypadanie włosów

Czy istnieje skuteczny sposób na nadmierne wypadanie włosów? Jeżeli proces ten nie jest skutkiem choroby, a wynika z zaniedbań pielęgnacyjnych, zawsze można poprawić kondycję fryzury. Można zastosować zarówno odpowiednie kosmetyki, jak i domowe sposoby na wypadanie włosów, obejmujące zmianę niekorzystnych nawyków.

Spis treści

Nadmierne wypadanie włosów – kiedy jest to problem?

Przyczyny wypadania włosów

Co na wypadanie włosów - zmiana codziennych nawyków i świadoma pielęgnacja

Domowe sposoby na wypadanie włosów

Szampony na wypadanie włosów - delikatna pielęgnacja na co dzień

Masaż skóry głowy na wypadanie włosów

Dlaczego włosy wypadają? Czesanie i upinanie włosów

Co jest dobre na wypadanie włosów – polecane akcesoria

Co jeść na wypadanie włosów?

Dieta na wypadanie włosów - suplementacja

Zabiegi i kuracja na wypadanie włosów

Wypadanie włosów - co stosować? Sprawdzone kosmetyki

Szampon na wypadanie włosów

Maska i odżywka na wypadanie włosów

Ampułki i serum na wypadanie włosów

Naturalne sposoby przeciw wypadaniu włosów

Zioła na wypadanie włosów

Drożdże przeciwko wypadaniu włosów

Wypadanie włosów to proces naturalny, więc dlaczego tak się tym martwimy? Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę, jak duża jest ich utrata – czy to tylko pojedyncze włosy, czy może całe garście? Do nadmiernej utraty włosów przyczyniają się różne czynniki, wśród nich mamy stres, zaburzenia hormonalne czy choroby tarczycy. Warto przy tym wspomnieć również o zaniedbaniach higienicznych oraz nieodpowiedniej diecie. Dlatego skuteczny sposób na wypadanie włosów to wprowadzenie kilku pożytecznych nawyków.

Nadmierne wypadanie włosów – kiedy jest to problem?

Kiedy nadmierne wypadanie włosów stanowi problem? Każdego dnia zdrowy człowiek traci ich około 100 lub więcej, dlatego powodem do zmartwienia jest większa ich liczba. Jeśli na umywalce czy szczotce zostają całe kępki, wtedy warto zgłosić się do dermatologa lub trychologa. Pomocne mogą okazać się rady doświadczonych fryzjerów, którzy z pewnością znają skuteczny sposób na wypadanie włosów. To zarówno terapia z zastosowaniem leków, jak i profesjonalna pielęgnacja. Wszystko zależy od podłoża tej przypadłości.

Warto pamiętać, że włos ma określoną żywotność, która przebiega w trzech fazach:

  • faza wzrostu (anagen), która trwa od 3 do 6 lat (u kobiet jest dłuższa niż u mężczyzn);
  • faza inwolucji (zaniku fizjologicznego, katagenu), trwająca i zazwyczaj od 1 do 2 tygodni;
  • faza spoczynku (telogen), która może trwać 2-4 miesiące. W tym momencie cyklu wzrostu włosa oddziela się on od brodawki i wypada. Jest on wypychany przez nowy rosnący włos, będący w fazie anagenowej.

Zwykle mieszki włosowe znajdują się w różnym cyklu rozwojowym, dlatego w normalnych okolicznościach wypadanie włosów nie powoduje widocznych ubytków fryzury. Zupełnie inaczej jest w sytuacji, kiedy do głosu dochodzą czynniki, przez które regularnie tracimy zbyt wiele włosów.

Przeczytaj o wypadaniu włosów po ciąży>>

Przyczyny wypadania włosów

Młoda kobieta wyjmuje włosy ze szczotki

Nadmierne wypadanie włosów jest spowodowane przez różnego rodzaju czynniki. Problem dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn, którzy zwykle cierpią na łysienie androgenowe (inaczej łysienie typu męskiego), spowodowane podwyższonym poziomem czynnej postaci testosteronu, czyli dihydrotestosteronu (DHT), który łączy się z receptorem androgenowym. Charakterystycznym objawem są tutaj tzw. zakola, czyli cofnięcie się linii włosów w okolicach czoła i skroni. W tym przypadku wypadające włosy są niejako zapisane w genach, natomiast w leczeniu łysienia androgenowego jedną ze skuteczniejszych metod stanowi przeszczep włosów.

Problem nadmiernego wypadania włosów ma zróżnicowane podłoże, którego należy doszukiwać się nie tylko w uwarunkowaniach genetycznych. Do utraty włosów dochodzi również z innych powodów. Przyczyną wypadania włosów może być:

  • nieprawidłowa pielęgnacja, która obejmuje stosowanie zbyt agresywnych kosmetyków, błędną technikę mycia oraz czesania;
  • częste farbowanie i rozjaśnianie włosów;
  • niedobory witamin i minerałów;
  • choroby skóry głowy, takie jak łuszczyca, grzybica;
  • niedoczynność tarczycy, np. w przebiegu choroby Hashimoto;
  • inne zaburzenia hormonalne, np. wypadanie włosów po ciąży lub w wyniku menopauzy, spowodowane podwyższonym poziomem androgenów przy zespole policystycznych
  • jajników;
  • przyjmowanie niektórych leków;
  • niehigieniczny tryb życia (stres, palenie papierosów itp.);
  • choroby autoimmunologiczne, np. łysienie plackowate;
  • depresja.

Na choroby, które są przyczyną wypadania włosów, nie mamy większego wpływu. Jedyne co można zrobić to stosować się do wskazówek lekarza. Natomiast kondycję włosów da się poprawić, starając się wzmocnić cebulki włosów oraz korzeń włosa. Pomocne są w tym domowe sposoby na wypadanie włosów.

Dowiedz się więcej o wypadaniu włosów>>

Co na wypadanie włosów - zmiana codziennych nawyków i świadoma pielęgnacja

Najlepszy sposób na wypadanie włosów to zmiana nawyków pielęgnacyjnych. Mamy tu oczywiście na myśli odpowiednio dobrane kosmetyki, które zadbają o skórę głowy, jak również stosowanie prawidłowych technik podczas modelowania, stylizacji i czesania, a nawet mycia czy nakładania szamponu i odżywki. Nie każdy wie, że za nadmierną utratą włosów może stać nawet sposób rozczesywania.

Tylko zmiana przyzwyczajeń może powstrzymać nadmierne wypadanie włosów spowodowane niewłaściwą pielęgnacją. Być może na początku będzie to trudne, jednak nagroda w postaci mocnych włosów jest tego warta. Wystarczą sprawdzone domowe sposoby na wypadanie włosów, by zauważyć wyraźną poprawę.

Domowe sposoby na wypadanie włosów

Młoda kobieta nakłada odżywkę na włosy

Domowe sposoby na wypadanie włosów to przede wszystkim wdrożenie nowych nawyków pielęgnacyjnych. To nic nie kosztuje, a nadmierne wypadanie włosów może być przecież spowodowane na przykład nieprawidłowym myciem. Co więc trzeba zmienić w tej czynności?

Szampony na wypadanie włosów - delikatna pielęgnacja na co dzień

Przede wszystkim warto zmienić kosmetyki z siarczanami, takimi jak SLS i SLES, ponieważ na dłuższą metę szkodzą skórze głowy oraz włosom. Przyczyniają się do ich przesuszenia, co prowadzi do wypadania włosów. Podobnie działa również gorąca woda, więc warto obniżyć jej temperaturę do letniej. Dla osłabionej fryzury najlepsze będzie codzienne mycie delikatnym szamponem. Nie oznacza to jednak, że te z silniejszymi detergentami nie będą częścią świadomej rutyny pielęgnacyjnej. Zaleca się stosować je raz na jakiś czas (np. 1 na 4 mycia), by pozbyć się zalegających na skórze głowy resztek kosmetyków, zanieczyszczeń, kurzu, potu i sebum.

Masaż skóry głowy na wypadanie włosów

Warto za każdym razem wykonywać masaż skóry głowy, który nie tylko wzmacnia włosy, zapobiegając ich wypadaniu. Dzięki tej czynności poprawia się ukrwienie skóry i stymuluje wzrost włosów. Intensywna praca mieszków włosowych sprawia, że pojawiają się tzw. baby hair, przez co fryzura staje się gęstsza. Należy jednak pamiętać, że taki masaż powinien być wykonany bardzo delikatnie, bez pocierania, drapania i szarpania, co mogłoby nie tylko podrażnić wrażliwą skórę głowy, ale też uszkodzić włosy. Konsekwencją zbyt agresywnego mycia lub masowania może być nadmierne wypadanie włosów lub ich łamanie (co da podobne wrażenie do ich utraty wraz z cebulkami).

Dlaczego włosy wypadają? Czesanie i upinanie włosów
Młoda kobieta czesze mokre włosy grzebieniem z szeroko rozstawionymi ząbkami

Szarpanie podczas modelowania i stylizacji jest jedną z przyczyn, która powoduje nadmierne wypadanie włosów. Dlatego warto sprawdzić, czy robimy to w sposób prawidłowy. Wiele osób zaczyna rozczesywanie włosów od nasady, kierując się ku dołowi pasm, co zwiększa ryzyko plątania włosów. Aby to zmienić, wystarczy odwrócić kolejność. Najpierw należy delikatnie, bez szarpania rozczesać końcówki, następnie środkowe partie, a dopiero wtedy zakończyć przy skórze głowy.

Fryzjerzy radzą, by przy wypadających włosach zrezygnować z ciasnych upięć. Ryzykowny jest zwłaszcza kucyk wiązany wysoko na głowie. Mocne naprężanie pasm powoduje osłabienie mieszków włosowych, co sprzyja nadmiernemu wypadaniu włosów. W konsekwencji po kilku latach można dostrzec przerzedzanie się włosów na czubku głowy, a nawet tworzenie zakoli. Można to łatwo pomylić z łysieniem plackowatym lub androgenowym, które również prowadzi do dużej utraty włosów.

Co jest dobre na wypadanie włosów – polecane akcesoria

Walcząc o zdrowe włosy, warto zmienić sposób czesania. Sprawdzają się niskie, luźne upięcia lub rozpuszczone pasma. Warto przyjrzeć się również akcesoriom do włosów. Specjaliści zalecają jedwabne gumki oraz turbany, które są niezwykle delikatne i nie niszczą włosów. Z tego powodu można zmienić również poszewkę, by podczas snu włosy mogły się dzięki niej regenerować.

Natomiast do czesania należy wybierać szczotki i grzebienie wykonane z naturalnych materiałów. Ważny jest również rozstaw zębów, który powinien być możliwie szeroki. Pozwala to na dokładne rozczesywanie fryzury, a jednocześnie nie powoduje plątania włosów.

Co jeść na wypadanie włosów?

Najczęstsze przyczyny wypadania włosów obejmują niewłaściwie dobraną dietę. Na osłabienie kondycji fryzury często skarżą się osoby, które drastycznie ograniczają liczbę spożywanych kalorii oraz produktów. Wpływ na ich wypadanie ma również spożywanie przetworzonej żywności. Dlatego, aby mieć zdrowe włosy, należy dostarczać im odpowiedniej dawki składników mineralnych oraz witamin.

W diecie osób borykających się z nadmiernym wypadaniem włosów powinny znaleźć się przede wszystkim witaminy (A, E, C oraz z grupy B), nienasycone kwasy tłuszczowe, a także żelazo, cynk i potas. Oznacza to, że trzeba jeść zarówno mięso, ryby i podroby, jak i świeże warzywa, owoce, kasze oraz nabiał. W przypadku problemów z samodzielnym skomponowaniem jadłospisu warto skorzystać z podpowiedzi doświadczonego dietetyka.

Dieta na wypadanie włosów - suplementacja

Urozmaicone posiłki nie zawsze będą przeciwdziałać wypadaniu włosów. Głównym problemem jest jakość pożywienia, dlatego warto stosować suplementy diety. W tego typu produktach ważny jest skład, a nie jego popularność. Preparaty powinny zawierać między innymi:

  • biotynę;
  • cynk;
  • witaminy z grupy B;
  • skrzyp polny – a dokładnie wyciąg ze skrzypu polnego;
  • wyciąg z pokrzywy.

Stosując suplementy diety, poprawę kondycji włosów można zauważyć dopiero po kilku miesiącach. Trzeba więc cierpliwie zaczekać na efekty – suplementacja nie powinna być jednak jedynym środkiem do celu. Należy umiejętnie łączyć ją ze zbilansowaną dietą oraz pielęgnacją.

Zabiegi i kuracja na wypadanie włosów

Skuteczne metody na wypadanie włosów obejmują również bardziej zaawansowane zabiegi, które są wykonywane w gabinetach trychologicznych oraz medycyny estetycznej. Jednym z polecanych kuracji na wypadanie włosów jest mezoterapia igłowa, stosowana na różnego rodzaju problemy skórne, w tym związane ze skalpem. Metoda polega na wstrzykiwaniu pod skórę koktajlu składników odżywczych, dzięki czemu nadmierna utrata włosów przestaje być problemem.

Inne polecane sposoby na wypadanie włosów u mężczyzn, jak również u kobiet, to ostrzykiwanie osoczem bogatopłytkowym. Pochodzi ono z krwi pacjenta, więc nie zawiera żadnych sztucznych, szkodliwych domieszek. Ta metoda sprawdza się jako leczenie wypadania włosów w wyniku łysienia plackowatego lub androgenowego.

Zabiegi, które mają przyspieszyć porost włosów, to między innymi karboksyterapia oraz infuzja tlenowa. Jednak kiedy inne metody zawodzą, wówczas jedynym wyjściem może okazać się przeszczep włosów.

Wypadanie włosów - co stosować? Sprawdzone kosmetyki

W sytuacji, kiedy włosy wypadają garściami, należy przyjrzeć się swoim kosmetykom do pielęgnacji. Powinny to być łagodne produkty, które zawierają między innymi ekstrakty roślinne oraz antyoksydanty. Ważne, by efektem ich stosowania nie było podrażnienie skóry głowy, co może wpływać na cebulki.

Właśnie z tego powodu uważnie trzeba dobierać zwłaszcza szampony na wypadanie włosów. Najlepiej zdecydować się na profesjonalne produkty, których używają również fryzjerzy. Połączenie domowych sposobów pielęgnacji włosów oraz dobrych kosmetyków sprawia, że włosy stają się lśniące, a przede wszystkim mocne.

Szampon na wypadanie włosów

Skuteczny sposób na wypadające włosy to odpowiedni dobór szamponu wzmacniającego. Powinien być delikatny, a przy tym skutecznie oczyszczać skórę głowy z nagromadzonych osadów i resztek produktów do stylizacji. Tego rodzaju produkty często mają w swoim składzie na przykład amineksil, argininę, kofeinę, keratynę oraz cysteinę. Ich zastosowanie poprawia krążenie krwi, a także działa odżywczo.

Szukając szamponu na wypadanie włosów warto zwrócić uwagę na Szampon Zagęszczający Włosy Serioxyl Advanced L'Oréal Professionnel Paris. Ten profesjonalny, lekki, żelowy szampon delikatnie oczyszcza włosy i skórę głowy, przywracając jej równowagę. Należy do gamy kosmetyków, które zostały stworzone z myślą o włosach przerzedzonych, potrzebujących wzmocnienia i pogrubienia. Ma hipoalergiczną formułę, dzięki czemu jest bezpieczny dla skóry głowy. Zawarty w nim magnez skutecznie usuwa osady nagromadzone u nasady włosów, które mogą wpływać na ich zdrowy wzrost. Już po pierwszym użyciu włosy zyskują +22% natychmiastowej objętości*.

*Test instrumentalny

Serie Expert Volumetry Shampoo Packshot

Na cienkie włosy doskonale sprawdza się szampon Volumetry L’Oréal Professionnel Paris. Jego formuła została wzbogacona o kwas salicylowy, dzięki czemu delikatnie oczyszcza skórę głowy, jak i włosy. Zyskują one większą objętość, ich tekstura jest bardziej podkreślona, a przy tym są uniesione u nasady. Dzięki temu wydaje się, że jest ich więcej niż w rzeczywistości. Z pomocą tego szamponu można stworzyć udaną iluzję optyczną, co daje dużą pewność siebie przy problemie nadmiernego wypadania włosów.

Przy problemach z wypadającymi włosami warto zadbać o przesuszoną skórę głowy, w czym pomoże szampon kojący Scalp Advanced L’Oréal Professionnel. Zawiera niacynamid, dzięki czemu koi podrażnienia skalpu i przywraca mu potrzebną równowagę. W jego składzie znajdują się również inne składniki aktywne, co pozwala stworzyć ochronną barierę, której potrzebuje skóra wrażliwa.

Maska i odżywka na wypadanie włosów

Po każdym myciu głowy obowiązkowe jest nałożenie odżywki, tym razem dobranej do potrzeb włosów. Jeśli są one osłabione, trzeba postarać się o odpowiednie wzmocnienie.

Serie Expert Absolut Repair Conditioner Packshot

Przyczyną wypadania włosów może być ich osłabiona kondycja. W takim wypadku potrzebować będą odbudowy i regeneracji mikrouszkodzeń. Dobrze sprawdzi się Odżywka regenerująca Absolut Repair L'Oréal Professionnel Paris. To profesjonalna odżywka z komosą ryżową i białkiem pszenicznym przeznaczona do włosów zniszczonych, wymagających regeneracji, odbudowy i odżywienia. Ma działanie nawilżające, wygładzające i zapobiega przesuszaniu się włosów, pozostawiając je lekkie.

Ciekawą alternatywą dla klasycznej odżywki na wypadanie włosów jest Krem Intensywnie Kojący Scalp Advanced L’Oréal Professionnel Paris, który można nakładać zarówno na skórę głowy, jak i na całej długości włosów. Kosmetyk nie obciąża ich, a pozostawia gładkie i miękkie. Ułatwia też rozczesywanie, co jest szczególnie ważne przy tendencji do łamania lub wypadania włosów. Jednocześnie ma działanie kojące dla podrażnionego skalpu. Po umyciu wystarczy wmasować go w skórę głowy i rozprowadzić na włosach i pozostawić na 3-5 minut, a następnie spłukać letnią wodą, która domknie łuski włosa.

Ta profesjonalna maska wzmacnia i regeneruje każdy rodzaj zniszczonych włosów. Jej kremowa formuła z 2% peptydów i 5 aminokwasami odbudowuje strukturę molekularną włosów*. Maska nadaje włosom +52% wygładzenia i sprawia, że są one o 97% bardziej wzmocnione* i jedwabiście miękkie. Włosy odzyskują sprężystość i elastyczność, a także są chronione przed wysoką temperaturą do 230 stopni*.

*Testy instrumentalne

Działa ona nieco inaczej niż klasyczne kosmetyki tego typu, ponieważ nie trzeba jej spłukiwać, co ułatwia codzienną pielęgnację.

Ampułki i serum na wypadanie włosów

Aby zatrzymać nadmierne wypadanie włosów, warto sięgnąć po preparaty przeznaczone do stosowania bezpośrednio na skórę głowy. To różnego rodzaju ampułki, wcierki oraz sera, które zawierają skoncentrowane składniki aktywne. Odżywiają skórę głowy, a przez to stymulują wzrost włosów.

Prawdziwym hitem są Ampułki Aminexil Advanced L’Oréal Professionnel Paris! To profesjonalny program odpowiedni dla słabych, cienkich włosów, a jednocześnie serum na wypadanie włosów. Preparat zawiera składniki aktywne: amineksil w stężeniu 1,5% oraz kompleks Omega 6, które intensywnie wzmacniają włosy.

Unikalny kompleks odżywczy Omega-6 skutecznie odbudowuje włókno osłabionego i zniszczonego włosa, podczas gdy Aminexil w stężeniu 1,5% wzmacnia umocowanie cebulek włosów w skórze głowy. Według badań producenta, już po 6 tygodniach stosowania* włosy są widocznie gęstsze i o 87% mocniejsze**.

Ampułki na wypadanie włosów należy wmasować w skalp oraz pasma, a efektem są lśniące włosy – zapytaj o zabieg swojego fryzjera! Możesz go wykonać również w domu. Zawartość jednej ampułki wystarczy nanieść na całą skórę głowy, a następnie wmasować opuszkami palców. Preparatu na wypadanie włosów nie trzeba spłukiwać.

* Badanie kliniczne w grupie 130 mężczyzn.
** Test instrumentalny po 1 aplikacji badanych produktów w porównaniu z klasycznym szamponem.

Chcąc mieć bardziej gęste i mocne włosy, warto sięgnąć po profesjonalne serum zagęszczające włosy Serioxyl Advanced L’Oréal Professionnel Paris. Produkt ma doskonale skomponowany skład, w którym znajduje się stemoksydyna. To cząsteczka pobudzająca mieszki włosowe, w konsekwencji czego następuje porost nowych włosów. Oprócz niej w serum na wypadanie włosów znajduje się resweratrol – to silny antyoksydant, który wzmacnia działanie stemoksydyny. Preparat nadaje się do codziennej pielęgnacji, a efekty zagęszczenia widać już po 6 tygodniach* stosowania.

* 12-tygodniowe badanie kliniczne z udziałem 79 kobiet.

Naturalne sposoby przeciw wypadaniu włosów

Skuteczne sposoby na swędzenie skóry głowy i wypadanie włosów obejmują również naturalne metody. Można połączyć je z profesjonalną pielęgnacją, traktując jako uzupełnienie fryzjerskich kuracji. Warto wykorzystać w tym celu dary natury, co często robiły nasze babcie czy mamy, gdy nie miały dostępu do sprawdzonych kosmetyków pielęgnacyjnych.

Zioła na wypadanie włosów

Kuracja ziołami to znany sposób na lśniące włosy. Trzeba jednak pamiętać, by nie oczekiwać natychmiastowych efektów. Nie należy się też zniechęcać, gdyż w tym wypadku liczy się systematyczność. Aby zobaczyć rezultat, zioła należy stosować przynajmniej przez dwa tygodnie. Najlepiej przygotowywać z nich napary, które później posłużą do płukania włosów. Można również stosować herbatki do picia.

Co na wypadanie włosów z naturalnej apteczki? W tej sytuacji sprawdzą się wspomniany wcześniej skrzyp polny i pokrzywa. Można sięgnąć również po dziurawiec, nasturcję czy chmiel. Szyszki chmielu zawierają składniki aktywne oraz olejki eteryczne, które przeciwdziałają wypadaniu włosów i stymulują porost nowych. Suszony chmiel można kupić w aptece lub sklepie zielarskim, a później przygotować z niego płukankę.

Drożdże przeciwko wypadaniu włosów

Co jest dobre na wypadanie włosów? Domowe sposoby naszych babć obejmują drożdżowe kuracje. Drożdże wzmacniają cebulki oraz odżywiają skórę głowy, hamując wypadanie włosów. Są przy tym bogate w składniki odżywcze, w tym witaminy z grupy B. Włosomaniaczki polecają maseczkę ze świeżych drożdży, można przygotowywać również napój z drożdży. Zaleca się, by pić go raz dziennie przez trzy tygodnie.

Jeśli komuś nie odpowiada zapach lub smak drożdży, w aptece dostępne są tabletki, które je zawierają. Mają jednak mniej składników odżywczych, przez co nie działają tak skutecznie, jak świeże. Zanim sięgniesz po specyfik, skonsultuj się z farmaceutą lub lekarzem.

Utrata włosów jest trudnym doświadczeniem, jednak w wielu przypadkach można jej przeciwdziałać. Dostępne są naprawdę skuteczne sposoby na nadmierne wypadanie włosów – każdy znajdzie metodę odpowiednią dla jego problemu.

Bibliografia:

  • V, Tomaszewska, J. J. Klawe, A. Światły-Figiel, M. Chrzanowska, Wybrane niedobory pierwiastkowe powodujące wypadanie włosów, Przegląd Naukowo-Metodyczny Edukacja dla bezpieczeństwa, Rok X numer 1/2017 (34), Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa, Poznań 2017: https://www.researchgate.net/profile/Krzysztof-Sala/publication/361844483_Spoleczny_wymiar_budowy_wodnych_zbiornikow_zaporowych_na_przykladzie_zbiornika_ Swinna_Poreba/links/646ca3a9d0ad0d1094d585f9/Spoleczny-wymiar -budowy-wodnych-zbiornikow-zaporowych-na-przykladzie-zbiornika-Swinna-Poreba.pdf#page=515
  • Dr P. Styczeń, Włosom na ratunek: wlosom_na_ratunek_trychologia_art_of_beauty.pdf (drstyczen.pl).
  • K. Błecha, Nadmierne wypadanie włosów - racjonalna fitoterapia i suplementacja diety, Post Fitoter 2021; 22(1): 70-73: *pf_2021_070-073.pdf (postepyfitoterapii.pl).